Najczęściej zadawane pytania
Osoba mi bliska ma ponad 60 lat,
ostatnimi czasy widzę, że pogarsza jej się pamięć.
Czy to jest normalne?
Pierwsze objawy choroby Alzhaimera mogą być trudne do odróżnienia od naturalnych procesów starzenia się. To, na co powinniśmy zwrócić szczególną uwagę, to częstość występowania „zapominania” oraz jego treść.
Wczesnym objawem choroby Alzheimera jest zapominanie wydarzeń, które niedawno miały miejsce. Osoba chora ma problem z przypomnieniem sobie, gdzie odłożyła dany przedmiot, a także z dotarciem na umówione spotkania. Ponadto może czuć się zagubiona w dobrze znanym jej miejscu oraz mieć skłonność do powtarzania tych samych pytań. Na tym etapie możemy zauważyć, że nasz bliski sporządza więcej notatek, aby o czymś „nie zapomnieć”. Często pojawiają się również zaburzenia nastroju, osoba chora może wydawać się nam przygnębiona i stronić od ludzi. Innym objawem utraty zdrowia jest zubożenie słownictwa- chory często szuka słów, które pomogą mu wyrazić daną myśl. Gdy zauważymy występowanie powyższych objawów u naszego bliskiego warto zwrócić się po diagnozę.
Jak nawiązać rozmowę z osobą cierpiącą na Alzhaimera?
W celu rozpoczęcia rozmowy należy ustawić się na wysokości wzroku osoby chorej. W kontakcie powinno się unikać pytań nastawionych na ocenę stanu pamięci takich jak: „Czy pamiętasz kim jest ten pan/ ta pani?”, „Czy wiesz, gdzie jesteś?” ponieważ mogą one wywoływać silny dyskomfort oraz poczucie wstydu u chorego. Należy unikać zdań oraz pytań złożonych, których osoba może nie zrozumieć. Formułujemy proste, krótkie komunikaty. Jeśli pytamy – zawsze podajemy dwie możliwości do wyboru. Np. zamiast zapytać „czego się napijesz?” należy zapytać „napijesz się herbaty czy wody?”. W kontakcie zaleca się mówienie spokojnym tonem, a także nie przerywanie wypowiedzi rozmówcy.
Jak sobie radzić z trudnymi zachowaniami osoby chorej?
Duża cześć problemów w relacji z osobą chorą wynika z nierozumienia przez nią sytuacji, w której się znajduje. Do chorego należy mówić jego językiem nie konfrontując z faktami, np. kiedy oznajmia, że chce już iść do domu jednocześnie w nim będąc, staramy się przekierować uwagę na coś innego np. „najpierw zjemy kolacje, później pojedziemy” lub uzasadnić, dlaczego dziś jest to niemożliwe np. „skończyła mi się benzyna”.
Gdy mamy do czynienia z sytuacją, kiedy podopieczny nie chce wychodzić z domu najlepiej spróbować zaangażować go do pomocy, np. „czy możesz pomóc mi rozchodzić ból nogi?”, „czy możesz towarzyszyć mi u lekarza?”.
U chorego mogą pojawiać się zachowania agresywne, bardzo często świadczą one o niezaspokojeniu którejś z potrzeb, lub są wynikiem odczuwanego bólu.
W celu zapewnienia poczucia bezpieczeństwa powinno się wprowadzić stały harmonogram dnia, bowiem każda zmiana, która jest zaskakująca może wywołać strach.
Podopieczny zmagający się z chorobą Alzhaimera potrzebuję cichego i spokojnego miejsca, warto zwrócić uwagę na temperaturę w pokoju oraz na potencjalne źródła dyskomfortu.
Co zrobić, gdy chory nie chce się kąpać?
Chorego należy kąpać w czasie, gdy jest on komunikatywny oraz w jak najlepszej formie, nie musi to być wieczór.
Warto wprowadzić rutynę- wykonywać czynności pielęgnacyjne o tej samej porze oraz w tej samej kolejności. Podopieczny może się wstydzić nagości, w takim wypadku należy pozwolić mu na pozostanie w bieliźnie. Osoba chora powinna mieć możliwość samodzielnego wykonania czynności pielęgnacyjnych, z którymi sobie radzi. W trakcie kąpieli można jej wręczyć coś do potrzymania, zajęcie uwagi uspokoi podopiecznego. Zaleca się nie wchodzić w dyskusje na temat tego czy kąpiel jest potrzebna czy też nie. Jeśli u chorego pojawia się agresja upewnijmy się, że środowisko jest dla niego bezpieczne. W przebiegu choroby częste są zaburzenia pola widzenia- na dnie wanny lub brodzika połóżmy matę w kontrastowym kolorze. Skóra chorego jest też znacznie wrażliwsza- zadbajmy o delikatny strumień wody i lekko ciepłą wodę.
Co zrobić, gdy chory nie chce jeść/ je za dużo?
Osoby chorujące na Alzheimera często mają problem z prawidłową pracą ośrodka głodu i sytości. Co więcej w jedzeniu mogą im przeszkadzać dystraktory takie jak rozmowy lub włączony telewizor. Podopieczni miewają również problem z wyborem jedzenia oraz dobraniem odpowiednich sztućców do dania.
Aby ułatwić spożywanie posiłków należy zadbać o podawanie odpowiednich porcji w stałych porach oraz o cichą spokojną atmosferę. W miarę swoich możliwości chory powinien jeść sam, gdy widzimy u niego trudność w posługiwaniu się sztućcami możemy pomóc mu prowadzić rękę do ust oraz rozdrobnić pokarm.
Powinno się szczególną uwagę zwracać na ilość spożywanych płynów bowiem przy zmniejszonym odczuwaniu pragnienia łatwo o odwodnienie. Gdy podopieczny odmawia spożywania posiłków warto porozmawiać z lekarzem o żywieniu medycznym.
Co zrobić, aby się nie wypalić?
Opiekunowie osób chorych często ograniczają lub rezygnują z życia towarzyskiego oraz zawodowego, aby móc odpowiednio zadbać o podopiecznego.
Całodobowa opieka, asystowanie przy codziennych czynnościach choremu oraz stawianie sobie zbyt wysokich wymagań to prosta droga do wypalenia.
Wypalenie to nic innego jak stan fizycznego, psychicznego oraz emocjonalnego wyczerpania, któremu towarzyszy uczucie osamotnienia.
Jak sobie z nim radzić?
Przede wszystkim powinno się zadbać o swój wypoczynek, także poprzez zapewnienie sobie odpowiedniej ilości snu.
Warto pamiętać, że każdej osobie zdarzają się gorsze chwile, a czas przeznaczony na relaks jest potrzebny by zregenerować siły.
W miarę możliwości należy wychodzić z domu i spotykać się z przyjaciółmi, stanowią oni nieocenione źródło wsparcia i odskocznie od rutyny.
Pomocne są także profesjonalne grupy wsparcia, gdzie opiekunowie osób chorych mogą znaleźć zrozumienie oraz wymieniać się swoimi doświadczeniami.
Dobrym pomysłem na poprawę samopoczucia są ćwiczenia fizyczne oraz regularne spacery, które prowadzą do poprawy nastroju oraz rozładowania napięcia.
Należy pamiętać, że w danej sytuacji nie jesteśmy sami – kiedy czujemy się zmęczeni możemy szukać wsparcia w podziale obowiązków u członków rodziny.
Do dyspozycji mamy także ośrodki pomocy, które zapewnią choremu profesjonalną opiekę w formie pobytu dziennego lub opieki całodobowej.
